Thỏa thuận phân chia di sản gồm 2 hình thức:
- Thỏa thuận phân chia di sản theo di chúc
- Thỏa thuận phân chia di sản theo pháp luật
Khái niệm di sản?
Căn cứ theo quy định tại Điều 612 Bộ luật dân sự 2015, di sản bao gồm:
“Điều 612. Di sản
Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.”
Quyền thừa kế di sản
Căn cứ theo quy định tại Điều 609 Bộ luật dân sự 2015 hiện hành, mỗi cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình, cụ thể như sau:
“Điều 609. Quyền thừa kế
Cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật.
Người thừa kế không là cá nhân có quyền hưởng di sản theo di chúc.”
Như vậy, hưởng di sản có thể thông qua 02 hình thức là hưởng di sản theo di chúc và hưởng di sản theo pháp luật. Vậy thỏa thuận phân chia di sản sẽ được luật quy định như thế nào?
Thỏa thuận phân chia di sản
Thỏa thuận phân chia di sản theo di chúc
Căn cứ theo quy định tại Điều 659 Bộ luật dân sự 2015, quy định về thỏa thuận phân chia di sản theo di chúc cụ thể như sau:
“Điều 659. Phân chia di sản theo di chúc
- Việc phân chia di sản được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc; nếu di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì di sản được chia đều cho những người được chỉ định trong di chúc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
- Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.
- Trường hợp di chúc chỉ xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này được tính trên giá trị khối di sản đang còn vào thời điểm phân chia di sản.”
Như vậy, việc phân chia di sản theo di chúc được thực hiện theo ý chí của người để lại di chúc, trong trường hợp di chúc không xác định rõ phần của từng người thừa kế thì những người được chỉ định trong di chúc có thể thỏa thuận với nhau hoặc chia đều phần di sản thừa kế. Đối với trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế sẽ được nhận cả hiện vật và hoa lợi, lợi tức kèm theo. Đối với trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo tỷ lệ đối với tổng giá trị khối di sản thì tỷ lệ này sẽ tính dựa trên giá trị khối di sản vào thời điểm phân chia di sản,
Thỏa thuận phân chia di sản theo pháp luật
Theo Điều 660 Bộ luật dân sự 2015, quy định về thỏa thuận phân chia di sản theo pháp luật như sau:
“Điều 660. Phân chia di sản theo pháp luật
- Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.
- Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.”
Theo đó, khi phân chia di sản theo pháp luật sẽ ưu tiên phân chia theo hàng thừa kế. Đối với những di sản bằng hiện vật, nếu không thể chia đều bằng hiện vật cho những người thừa kế thì có thể thỏa thuận về việc định giá và thỏa thuận người nhận hiện vật ấy.
Hình thức thỏa thuận phân chia di sản
Mọi thỏa thuận về việc phân chia di sản của những người thừa kế phải được lập thành văn bản như quy định tại khoản 2 Điều 656 Bộ luật dân sự hiện hành.
