Di chúc là sự thể hiện ý muốn của cá nhân về việc định đoạt tài sản của mình sau khi chết. Tuy nhiên, không phải lúc nào ý muốn đích thực của người lập di chúc cũng được thể hiện rõ ràng trong di chúc.
Có hai nguyên nhân chính dẫn đến sự không rõ ràng trong di chúc:
- Nguyên nhân khách quan: Cách diễn đạt câu, từ có thể chưa chính xác giữa cách nói và cách viết;
- Nguyên nhân chủ quan: Người lập di chúc đã chết, mà di chúc lại được những người còn sống (người thừa kế) thực hiện. Trong khi đó, không phải lúc nào người thừa kế cũng giải thích nội dung của di chúc đúng với ý muốn đích thực của người chết.
Do đó, giải thích nội dung di chúc là việc tìm ra ý muốn đích thực của người lập di chúc. Việc giải thích này nhằm bảo đảm sự tôn trọng ý muốn đích thực của người lập di chúc, giúp di chúc được thực hiện trong thực tế đúng nguyện vọng của người chết.
Trường hợp nào cần giải thích nội dung di chúc?
Trường hợp cần giải thích nội dung di chúc được quy định tại Điều 648 Bộ luật dân sự năm 2015, di chúc cần phải được giải thích trong trường hợp nội dung của di chúc không rõ ràng, dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau.
Điều 648. Giải thích nội dung di chúc
Trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau thì những người thừa kế theo di chúc phải cùng nhau giải thích nội dung di chúc dựa trên ý nguyện đích thực trước đây của người chết, có xem xét đến mối quan hệ của người chết với người thừa kế theo di chúc. Khi những người này không nhất trí về cách hiểu nội dung di chúc thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trường hợp có một phần nội dung di chúc không giải thích được nhưng không ảnh hưởng đến các phần còn lại của di chúc thì chỉ phần không giải thích được không có hiệu lực.
Như vậy, trường hợp nội dung di chúc không rõ ràng, không tường tận, phức tạp, khó hiểu hoặc mỗi cách hiểu lại cho một kết quả khác nhau… Thì rất cần thiết phải thực hiện giải thích nội dung di chúc. Nếu nội dung di chúc không được giải thích rõ ràng, không nhất trí được cách hiểu nội dung thì mỗi người thừa kế sẽ có một cách hiểu khác nhau, dẫn đến việc di chúc không thể được thực hiện.
Việc giải thích nội dung di chúc là để đảm bảo tính thống nhất trong việc thực hiện di chúc. Và đồng thời, cũng là tôn trọng ý chí đích thực của người lập di chúc. Việc giải thích nội dung di chúc giúp tìm ra ý chí đích thực của người lập di chúc, qua đó thể hiện sự tôn trọng đối với nguyện vọng của họ.
Ai là người giải thích nội dung di chúc?
Chủ thể được pháp luật quy định có quyền giải thích nội dung di chúc đầu tiên là những người thừa kế. Lý do là vì họ là những người thân cận với người lập di chúc, do đó họ sẽ có cách giải thích nội dung di chúc. Ngoài ra, họ còn là những người có mối quan hệ gần gũi, thân thiết với người lập di chúc, nên sẽ phần nào nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của người lập di chúc rõ hơn người bên ngoài. Chiếu theo Điều 648 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định những người thừa kế phải cùng nhau giải thích nội dung di chúc.
Tuy vậy, trên thực tế không phải lúc nào những người thừa kế này cũng cùng nhau thống nhất được một cách giải thích nội dung di chúc. Vì vậy, trong trường hợp những người thừa kế không nhất trí về cách hiểu nội dung di chúc thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.
Trường hợp không giải thích được nội dung di chúc thì giải quyết thế nào?
Thực tiễn có rất nhiều trường hợp nội dung di chúc không thể giải thích một cách đầy đủ vì nhiều lý do khác nhau. Do đó, trong trường hợp có một phần nội dung di chúc không thể giải thích được, thì chỉ phần đó không có hiệu lực, điều này được quy định tại Điều 648 Bộ luật dân sự năm 2015.
Phần di sản có liên quan đến phần di chúc không có hiệu lực này sẽ được giải quyết theo quy định về thừa kế theo pháp luật, theo điểm b khoản 2 Điều 650 Bộ luật dân sự năm 2015.
Trường hợp bạn cần tư vấn và hỗ trợ giải quyết các tranh chấp chia di sản thừa kế, tham gia tố tụng tại tòa án các vụ án tranh chấp thừa kế, tranh chấp tài sản hãy liên hệ ngay Luật sư ANSGLAW theo số điện thoại 0899779908.
Xem thêm
Hướng dẫn thực hiện thủ tục chứng thực di chúc tại UBND cấp xã
Di chúc viết tay được chứng thực, có giá trị pháp lý hay không?
